Soncent

Soncent

terça-feira, 5 de maio de 2009

Criol na ordem do dia

Bsot cronometrá tempo de bsot ta levá pa alê ess texto.

Blogosfera criol tita discuti criol e acho bem. Mim, jám foi acusód de ca sabê falá criol dred, de renegal, etc, etc. Um cosa ê cert: un ca aceitá alupec como um alfabeto sab, un ta otchal estéticamente fei, e mi ê daquês que implicá que K, quê que bsot crê? Um tiv um professora de primária tchmód "de velha guarda", el fazê sê trabói bem fet na ishná nôs escrevê português, gora ques regra ta na nha cabeça.

Clar que ess situação tem que ser resolvid. Ainda bem que un ca ta ganhá vida na ess área, un podê dá um opinião de quem que ca sabê mut sobre o assunto e dpos passá uns tempos sem lembrá na sê existência, falá tud dia na criol, escrevê tud dia na esh 2, criol na msn, português na trabói, na ficção, na diário, na lista de compras, na bilhetes, na mensagem de telemóvel quando un ca tem paciência pa ishná'l criol.

Bsot cronometrá tempo que bsot ta levá ta alê texto de quel senhor Marciano Moreira.

Qui tal? Ca tem um X tónt de prazer envolvid também?


16 comentários:

Anónimo disse...

preparà mode é capaz de bêm chumbo (comments) eh eh eh lol..por acaso mi também um têm um certa dificuldade, pa lé textos no alupec puro lol , talvez haja um variante mais legivel..fca cool

Anónimo disse...

...Hiena

Anónimo disse...

menos de um minut ta ale..... kestão é kol variante de criol, pq criol d sotavento ê mas dificil...

Kuskas disse...

oi eillen
um levá 1 min e 6 segundos da alê bo text

Bijim
Kuskas

Anónimo disse...

Oi! Pur akázu m-lel faxi, gó.

M-ta atxa ma prublema ku kriolu sta na falta di kunhesimentu di noz propi tera, falta di kunhesimentu di noz propi povu.

Nu ka konxi kumpanheru.

Enkuantu nu ka rizolvi ez prublema estrutural la nu ka ta avansa.

Otu prublema: radikalismu.

Eileen Almeida Barbosa disse...

Pa quem ta escrevê "talvez haja", Hiena, o que bo crê ê um criolês, dvera... heheheh
1,6, Kuskas? E quel de quel Sr.? Ess cosa sô ê válido se gent puder compará...

Eileen Almeida Barbosa disse...

Amílcar, mim, nha impressão ê de que nôs ê dod na criol, nô ta pensá e cantá na criol, mas na hora de assunto mais sério... gent ta socorrê de Pt... se calhar sô por hábito. Ou não. Un ca sabê. Mas falta de conhecimento, un ca sabê, mas ca ta parcem.

Sisi disse...

Um leva menos de 1 mn. Mi tb mi né especialista n língua, ma p mim ALUPEC ê um afronta, difícil d'alê.

M.J.Marmelo disse...

Foi rápido. E entendi tudo.

Eileen Almeida Barbosa disse...

I REST MY CASE.

Anónimo disse...

Eileen e soment un kaze ou kestau de bo opta ou eskulhe. E un kestau tanbe de studa-l. Sima bo studa purtuges.

Pa N ale bo kriol N ten de ter kunhesiment de purtuges ou de ortogrtafia purtugeza.

K soment ta sinplifika koza. Ja N ka presiza pensa se Desizau e kon C ou kon S ou SS ou ainda C sedilha.
Nen se dezenha e kon S ou kon Z. PA min e ka ten kontakte diariamente ma purtuges e mas fasil dekora fonemas y kual letra ke n deve uza. pa nos na stranjer sen grandes kunhesiment de purtuges Alupek e bastante pratike. Ate purke N tava gosta de dumina purtuges amdjor ma nau en detrimente de nha kriol.

Tx pa min e mas kriol du ki Tch. Bo ten e de kustema. Tude koza nove ta vra jent eskektike y duvidoze. Txeu ves no ten de kai na mar y sprimenta. ten uns kmida e ke ten uns aparensia fei ma kond no po-l na seu de linga tude koza ta muda.

Ma N ta konprendebe. N ta konprende bo priukupasau nes grafia nova. nen tude ta ben pensode y txeu vala ainda ta aberte.

Purke ke e `xintidu y nau sintidu na variante de santiagu y N ka pode dze Extode na variante de Sonsent. Ten de ser Estode! Li ta kria-me makakin na kabesa apezar ke, ka ten regra sen exsepsau.

Purke ke ten de ser estivador y nau extivador kon X. Kel fonema na Sonsent e X purke ke N ten de skreve-l kon S.
N sabe ke ten tude un manera sientifike de oia derivasau de palavras ma pa min li nes kaze de S ou X ka ta ben esplikode/explikode.


Ma parsen ja n bate nes prege ja txeu ves y ja-N kai na raptisau.

Uns des dia bo ta oia-me ta subia na lajinha (ou deve ser Laginha) hahahah!

feka dret

Guy Ramos
Rotterdam
(tont minute bo pasa ta ale nha riasau? hahahah!

Eileen Almeida Barbosa disse...

Guy, bo tem quel criol más nada de sabe que tud gent que un ta conxê. Mas bo expreesão "inda ta que tcheu vala" ta mut bnit. Un sabê o que bo crê dzê, e un tava gostá se un tinha 60 ón e un tava dzê: daqui a nada un ta morrê, un ca mestê prendê ess cosa! Daqui a nada un tita bá pa lançamento de um livro, un ca tita bem desenvolvê... ou ê preguiça de lê bo criol.... heheheh

Anónimo disse...

Eileen,

ami n le na um velocidadi normal di leitura...sima nta le portugues...Apesar di kel falsu discuson di varianti.

...sima joão fla "un keston di habitu.
i ngosta di bu scrita.

Djinho Barbosa

Eileen Almeida Barbosa disse...

Obrigada, Djinho. Bossa também ca ta nada mau!
Bijim!

Anónimo disse...

N ten kustume de inamora pa amdjer feias.

Y bo sabe purke?

Txeu ves es e ten mas konteude, es e mas intelijent, menes vaidozas y txeu ves semelhante a es mesme. Ses beleza e interior.

Y es li ke talves un dakes razau ke N eskulhe pa estuda Alupek y adopta-l kome nha unika manera de eskreve Kabe-verdiane na variante de Sonsent de Sidade. ( N ka sabe fala Salamansa nen San Pedro).

Inda N ka konprende bo aversau ou mede de studa Alupek. Sen ser obrigtore nen? Se es koza e un kestaun de goste N ka pode dze nada. Pamode goste e senpre relative. Y felismente.

Ta eskreve kabe-verdiane dentre de un sistema padronizode sima alupek bo ta vra ta prokura palavras mas kriol pa eskreve-l. Y des manera no ta preserva nos linga mas amdjor.

Pamode dakel ote forma uzonde ortografia purtuges no ta kai rapte na tentasau de uza palavras ke txeu ves no ka ta uza na kriol. y tanbe a grande maiuria de Kabe-verdianes espalhode pa munde e ka foi eskolarizode na purtuges ta ser automatikamente eskluid de komunikasaun. Pa es prende eskreve kriole baziode na ortografia de purtuges es ten de ba prende purtuges primere.
Afinal kual e unton isensia de kriasau ou inplementasau de un ortografia padronizod?

Pamode un kabe-verdiane txeu ves ben falode y spresode e konde el e falode pa un pesoa analfabete ou ke poke grau de eskolaridade. LA no ta inkontra pureza de nos kriol.

Un ote aver:
Ja no fala txeu na dezaparesimente de C ma no tita eskese tanbe dezaparesimente de Q.
Prubelma ka e dezaparesimente. Se na ALUPEK ka ten C ou Q ise ka ta signifika dezaparesimente des dos letra. Ise ta signifika mas un sinplifikasaun pratike des eskrita.
Pake eskreve Humanidade kom H se e mesme resultode kon U. Querer y kerer ka e mesma pronunsia.
Confianca e Konfiansa ka e un mesma pronunsia y mas fasil de dekora.

Na Olandes no ten letra IJ ou konjugasau de letra I y J pa no pode dze formula fomena ai. unike na munde.

Parse-me na ruse AI e formulode pa un R a dzavesa na ingles el e un i ou un Y. Somente pa dze ke purke ke na kriol no ka pode abste de C y Q pa no vra koizas mas fasil.

komunikasau deve ser fasil pa tude jent. pake konplika koza konde ka e nesesare.

N ta konprende es priukupasau de txeu jent en relasau a kontinuidade de purtuges na nos kultura y sosiadade. olandes dezaparse de Sul de afrika y Indunesia. Un dia purtuges ta ben dezaparse tanbe de patrimone Kabe-verdiane sima latin dezaparse de Portugal, espanha, Fransa y Italia. E un prusese ireversivel. E perda de tenp no kontinua nes luta de kre preserva kuste u ke kuske. era bon no pode ter un kulturta onde ke tude es dos linga tava prermanese en vida lode a lode ma kumpanher. Ma storia ta dze nos ke ise e un utupia. Infelismente.

Pur ise e amdjor no faze prevalese kel linga e ke ta faze nos u ke no e. Nau u ke no ta pretende ser pa faze prevalese un serte status de intelektialise na borda de falensia psikososial.

No tita presiza konxe nos mesme. Y e somente tronde es maskara inposte e ke no ta pode espia na espelhe y rekomesa ta pensa Kabe Verde dentre de un perspetiva mas nasiunal baziode na u ke ta pertesen. NO tita presiza konxe nos semelhante nes diversidade de sub-kulturas ke nos tera e rike. Y Linga Kabe-verdiane pode ser es instrumente pa no pode txega la onde ke nesesare. No tita presiza volta pa fonte de nos kultura. Y somente kriol e ke ta pode faze jent txega perte da la.

Talves bo ten razau ke nha kriol e kriol mas feie ke ja bo ale. pamode mi e dakes poke e ke ta uza ALUPEK pa eskreve kriol de Sonsente. Ise mode N kre demostra ke ma ALUPEK ta da pa eskreve tude variante y sotake de Kabe-verdane nes 9 ilha puvuode.

Se no ka komesa de uza un sistema padronizode senpre no tita ben feka nes sepa torta de fala y eskreve un purtuges mariode y deboxe de nivel salve alguns essepsau.

Mi na nha kaze mio e poliglota y nha sobrevivensia en termes de komunikasaun ka ta depende nunka se N ta fala drete ou purtuges de karakaka. Ma e un lastima y vergonha uvi pesoas na nos tera ta fala kriol ke sotake purtuges y aoje en dia imitonde sotake brasiler de novelas sen kontude ter un minine ideia de konjugasau de verbes ou enprege de palavras y formasaun de frases na purtuges.

esprimenta fala durante 1 dia intere purtuges ma tude jent ke bo inkontra na Mindelo. durante es 24 ora bo nota kes faltas mas grande ou mas anedotike. depos bo komenta-me kome un fiksaun na bo Bloge.

Somente pa N argumentobe nha purke de ter de eskreve es kriol feie. PAmode isensia de un eskrita padronizode pa linga kabe-verdiane ta ba mas alen de estetetika des eskrita. Da-me nha amdjer feia ma ka bo da-me un bnitinha meia leviana sen konteude.
Ja N temode un bon meia ora de bo tenp na leitura des kriol feie de meu na dvera?

Bon noite nha amiga,

Guy Ramos
guyuramos@hotmail.com

Eileen Almeida Barbosa disse...

Guy, bo ta escrevê uns comments tão grande, tão ric, que un ca tem manera de respondeb esh.

Um podê sô comentá tb. Un podê dzeb, por exemplo, que moda mim, tem tcheu gent que ta sinti que alupec ca ta sirvi pa esh.

Esh ca ta contra escrevê na criol, esh ta contra um alfabeto que foi inventód, que ê recente, que podia amjorá, que podia ser ot, que ta causá gent estranheza. Bo podê dzê, sim senhor, que quem ca tem base na português, ca ta entendê nha criol e talvez seja dvera, mas cril e português tem base comum, enton pq que na escrita, esh tem que ser tão diferente?

E repará que mim, un ca crê impô nada. Un ca tita escrevê nenhum livro, un ca tita participá de nenhum assembleia. Un fazê o que ê permitid fazê li na CV: Un dá nha opinião. Un partilhá nhas sentimentos.

E bo podê crê, quando un ta estód ma nhas tias, ma gente que ca ta oiá nenhum interesse na oficalização de criol, un ta vrá maior embaixadora que tem.

Alupec ê que ca agradám, bo ta fcá que bos amjer feia, un ta fcá que nha criol bnite, ok?

O k ka krê dzê k N ka tem nosaun de manera k gent ta eskrevê alupek. ahhhhhhhhhh! (de quel mau!!!)